U bent hier  » Wandelen met Tlupt » 2005 » De maasheggen

De Maasheggen bij Boxmeer

{ROUTE:163}Zondag 16 mei, de meidoorns stonden in de bloei en de bijna-zomer-zon aan de hemel, hebben we een prachtige tocht van 16 km gemaakt vanaf de VVV in Boxmeer. De onderstaande beschrijving komt uit het dagblad Trouw.

Overstromingen zijn eigenlijk nooit uit te sluiten in een niet bedijkte regenrivier. Dat de mensen huizen gingen bouwen op plekken waar het water wel eens komt, valt de rivier niet te verwijten. Maar goed, voor huizen is het niet goed om weken lang in het water te staan. Veel bomen en zeker ook meidoorns kunnen daar uitstekend tegen. Rivierwater deert ze niet. Wel zout water. Dat is op het eind van de Tweede Wereldoorlog duizenden meidoorns, die het eiland Walcheren ooit tot een tuin maakten, noodlottig geworden. Niet alles ging gelukkig verloren maar dat is een ander verhaal.

hiep_4.jpgWant het verhaal van vandaag gaat over het uiterste noordoosten van Brabant, tussen Boxmeer en Vierlingsbeek. Ook hier staat de meidoorn centraal. De komende weken staat deze struik in bloei. Reden om juist nu over de "Maasheggenroute" te schrijven, in deze tijd is de wandeling op zijn mooist.

Het gebied van de Maasheggen bestaat uit enkele honderden kleine percelen land, die van elkaar zijn gescheiden door hagen van meidoorns en nu en dan sleedoorns. We noemden al hun nuttig gebruik als opvangers van slib. Maar de eerste reden waarom doornige heggen werden aangelegd, was het binnenhouden van vee op het eigen stuk land. Waarbij de struiken - zeker als gevlochten takken - ook nog eens roofdieren buiten hielden.

maasheggen.jpgMeidoornhagen hadden dus een economische betekenis. Dat blijkt ook wel uit oude notariële acten over de verkoop van land, waarin de heggen expliciet staan beschreven. Zelfs in de klassieke oudheid zagen ze kennelijk al het nut van deze manier van erfafscheiding want Julius Caesar schreef er over in zijn beroemde "De bello Gallico" (Over de Gallische oorlog). Of Caesar daarbij de heggen nabij het huidige Boxmeer op het oog is niet waarschijnlijk; eerder valt de denken aan Franse rivierdalen. Maar goed, de methode is zeer oud en was in het gebied van de Maasheggen tenminste al bekend in de zeventiende eeuw.

Wandelen in deze slechts enkele kilometers brede strook land gaat gelukkig zelden over asfalt. Al even voorbij het ten zuiden van Boxmeer gelegen Maasziekenhuis ga je van de gewone straat af en kom je op een van die ouderwetse smalle steenslagweggetjes, waarmee Nederland vroeger vol lag. Dit wegtype beslaat een groot deel van de route.

Meteen lopen we tussen de meidoorns en dat blijft een paar kilometer zo tot de bodem plotseling enkele meters stijgt en we een echt bos passeren. "Vortumse Bergjes" heet dit terrein en wat verderop komen we weer zo"n evenwijdig aan de rivier liggende verhoging tegen: De Groeningse bergjes. Van heuvels, laat staan bergen is geen sprake, het zijn eerder langgerekte bultjes in het landschap. Ze onderscheiden zich ten opzichte van het omringende landschap minder door het hoogteverschil dan door de begroeiing en dat heeft weer te maken met de bodem: hier geen rivierklei maar zand.hiep_3.jpg

De Landschapswacht heeft - met hulp van enkele agrariërs - de gemeente Boxmeer en de provincie Noord-Brabant weten te overtuigen dat extra financiële middelen nodig waren om het gebied te redden. Dankzij de tomeloze inzet van de gemeente Boxmeer en de provincie Noord-Brabant raakte zelfs Brussel overtuigd en met Europees geld en de steun van de provincie en de gemeente wordt nu gewerkt aan een herstel van de Maasheggen. Stichting De Hiep Landschapsherstel werkt samen met andere heggenvlechters aan het herstel van het oude vlechtambacht. De gemeente Boxmeer plant de gevallen gaten dicht en plant de verdwenen heggen op haar eigen grondgebied weer aan. Meer dan tien kilometer Maasheggen is inmiddels gevlochten. Daar waar mogelijk wordt de in deze streek thuishorende vlechtmethode gehanteerd. Maar dit is alleen mogelijk met jonge heggen met struiken van gelijke leeftijd. De oude heggen worden gevlochten op dezelfde wijze als dat in de ons omringende landen plaatsvindt. De heggenvlechters van De Hiep hebben daarvoor hun licht opgestoken in Frankrijk, Engeland en Duitsland.

Hier en daar onderweg zien we ineens de bekend roodwitte markeringen van de lange-afstandspaden. Inderdaad, ook het Pieterpad loopt door de Maasheggen. Het had zo voor de hand gelegen als Het Pieterpad tussen Nijmegen en Venlo voortdurend de tamelijk bos- en heiderijke oostelijke Maasoever hadden aangehouden. Het pleit voor de samenstelsters, dat ze tussen Afferden en Grubbenvorst voor de westelijke oever kozen. Met tussen veel verrassingen ook de Maasheggen.

De op het kaartje afgebeelde wandelroute door het Maasheggengebied staat beschreven in de brochure IVN-fietsroute De Maasheggen, te verkrijgen bij de VVV-Boxmeer. Tel.0485-576665. Daar begint de wandeling, in de brochure op pag. 23. Lengte 16 kilometer, er komt nog twee kilometer bij om de afstand tussen het NS-Station heen en terug te overbruggen. Een 12 kilometer lange route wordt gevolgd in het deeltje Zuid-Oost Nederland van Elmar wandelgidsen. Deze wandeling start in Sambeek, zo"n 2,5 kilometer zuidelijk van Boxmeer. Bussen uit Boxmeer rijden eens in de twee uur en op zondag helemaal niet. Wel heeft Boxmeer treintaxi. Het is ook mogelijk op eigen houtje in het gebied te dwalen. Het wordt begrensd door de Maas in het oosten, de weg Boxmeer-Vierlingsbeek aan de westkant en beide genoemde dorpen als noord- en zuidpunt.

03 mei 1997, © Trouw